در رابطه با كولر ابي بهترين حالت اين است كه بتوانيم درطول روز هميشه كولر ابي خانه را روشن نگه داريم و دركل روز هواي خنك داشته باشيم.

بيشتر اوقات البته اين اتفاق مي‌افتد. چيزي كه به سختي مي‌شود فهميد اين است كه كولر آبي چه زماني خوب و بهينه كار نمي‌كند. بله شايد با خود بگوييد كه كولر روشن است و هواي خنك از آن خارج مي‌شود. اما بايد پرسيد كه آيا به دستگاه فشار وارد مي‌شود؟ آيا تمام قطعات آن خوب و روان كار مي‌كنند؟

كولر آبي درست مثل يك خودرو است. كولر آبي يك موتور دارد و برق مصرف مي‌كند. درست همانگونه كه شما روغن موتور ماشين، قطعات مختلف نظير شمع و واير و باطري را تعويض مي‌كنيد.، موتورهاي الكتريكي كولر هاي آبي نيز به توجه و رسيدگي كافي نياز دارند تا موثر و خوب كار كنند.

افزايش كارايي كولرهاي آبي:

• براي كاركرد بهينه كولرهاي آبي، سعي كنيد كه قبل از اينكه دماي هوا به 30 درجه برسد، آنها را راه‌اندازي نكنيد. با اين كار در مصرف آب 50 درصد صرفه جويي مي‌كنيد.

• پمپ آب را 5 دقيقه قبل از روشن كردن موتور كولر روشن كنيد تا پوشالها خوب خيس شوند و هواي خنكتري در فضا پخش شود و كولر بهتر كار كند.

• از پنكه‌هاي سقفي براي پخش‌كردن هواي خنك استفاده كنيد.

• از تابش مستقيم نور آفتاب بر روي بدنه‌ي كولر جلوگيري كنيد.

نگهداري كولر آبي:

قبل از شروع تابستان، ديواره‌هاي كولر را باز كنيد و پوشال آنها را بشوييد تا هرگونه مواد خارجي و رسوب از روي آنها و همچنين سيني كف كولر خارج و شسته شود. اين كار باعث مي‌شود تا آب تميز به پوشال‌ها برسد و هر گونه رسوب و كثيفي و مواد خارجي در آب از بين برود.

تسمه كولر را كنترل كنيد و مطمئن شويد كه انعطاف و كشش كافي داشته باشد. آنرا بين دو انگشت قرار داده و فشار دهيد. تسمه نبايد بيش از 2.5 سانتي متر جابجا شود. اگر بطور مشهودي تسمه كولر شل شده و لق مي‌زند بايد عوض شود. اگر نمي‌توانيد سلامت آنرا تشخيص دهيد مي‌توانيد از يك تكنيسين برق بپرسيد.

چنانچه موتور و ياتاقان‌هاي كولر ورودي روغن دارد آنها را بطور منظم روغن كاري كنيد.

پوشال‌ها را كنترل كنيد. چنانچه كهنه و كثيف شده‌اند آنها را تعويض كنيد.موتور و پمپ كولر را همزمان روشن كنيد و ببينيد كه پوشالها به صورت يكسان آب دريافت مي‌كنند و خيس مي‌شوند يا نه. سيني كف كولر را چك كنيد تا هيچ گونه نشتي نداشته باشد. چناچه بر روي سيني كولر ترك خوردگي و سوراخ وجود دارد، از يك تكنيسين برق بخواهيد تا آنرا تعمير كند.

مواردي كه بايد قبل از استفاده از كولر آبي كنترل كنيد:

• سطح آب داخل كولر را چك كنيد. سطح آب بايد كمي پايين تر از بالاترين سطح سيني كولر باشد و نوك لوله‌ي سر ريز آب بايد از آن بيرون آمده باشد. چنانچه سطح آب مناسب نيست، بازوي شناور را تنظيم كنيد.
• ديگر قطعات از جمله پمپ آب، موتور و تسمه را كنترل كنيد.
• وضعيت پوشال‌ها را كنترل كنيد. كولرهاي آبي بهترين كاركرد خود را وقتي دارند كه پوشال‌ها كاملا تميز باشند.

نگهداري كولر آبي در زمستان:

به محضي كه مطمئن هستيد كه ديگر به كولر آبي نياز نداريد، بايد آنرا براي زمستان آماده كنيد. درست مثل آماده سازي آن براي تابستان، بايد آنرا از هر گونه رسوب مواد معدني تميز كرده تا در هنگام زمستان سفت نشود و به بدنه كولر نچسبد. سيني كف كولر را تميز كنيد و آب داخل آنرا كاملا تخليه كنيد.

براي جلوگيري از يخ زدن لوله‌ي رابط آب از شير فلكه، آنرا از شير فلكه جدا كرده و آب داخل آنرا فوت كنيد تا تخليه شود. اين مهمترين قدم براي نگهداري كولر آبي در فصل زمستان است. حتي اگر ديگر مراحل را انجام نداديد، حداقل اين كار را انجام دهيد.

بهتر است در طول زمستان كولر آبي را با پوشش برزنتي بپوشانيد تا در برابر سرما محافظت شود.

تشتك يا كف كولر آبي يكي از بخش‌هاي كولر است كه بايد به خوبي از آن نگه‌داري كنيد؛ چرا كه اين قسمت مستقيما با آب در ارتباط است و احتمال آسيب ديدن يا پوسيدگي آن زياد است. اما اگر كف كولر پوسيد و سوراخ شد چكار بايد كرد؟ درست است كه نگهداري درست از كولر آبي، بهترين را براي جلوگيري از اين اتفاق است؛ اما مي‌توان كف كولر را پس از سوراخ شدن تعويض يا ترميم كرد.

نگهداري درست از كولر آبي

يكي از مهم‌ترين كارهايي كه بايد پيش از روشن كردن كولر در اوايل تابستان انجام دهيد، شستن دقيق كف كولر است. خاك‌هاي موجود درون سيني را از طريق سوراخ سرريز خارج كنيد و با يك شوينده‌ي مناسب و فرچه‌ي پلاستيكي، كف كولر را با حوصله تميز كنيد. انجام اين كار با فرچه‌ي پلاستيكي باعث مي‌شود تا به رنگ كف كولر آسيبي نرسد. اگر بخشي از رنگ كف كولر از بين رفته باشد، بايد اين ناحيه به سرعت با قير پوشانده شود؛ چرا ناحيه‌ي بدون رنگ در اثر مجاورت با آب و هوا خيلي سريع مي‌پوسد و كف كولر را سوراخ مي‌كند. در چنين مواقعي، يك ظرف قير ايزوله (نوعي قير آماده و سرد) از رنگ ‌فروشي تهيه كنيد و با قلم ‌مو روي ناحيه‌ي بدون رنگ بكشيد. با اين كار، جلوي پيشروي پوسيدگي كف كولر را خواهيد گرفت.

زمان تعويض كف كولر آبي

اما شايد روزي برسد كه كف كولرتان سوراخ شود. در چنين مواقعي به تنهايي كاري از دست‌تان ساخته نيست و براي تعويض كف كولر آبي بايد سراغ جوشكارهاي حرفه‌اي و با تجربه برويد. اگر سوراخ كوچكي در كف كولر ايجاد شده باشد، احتمالا جوشكار با استفاده از يك قطعه فلزي مناسب و به كمك جوش ‌كاري نقطه‌اي مي‌تواند قطعه‌ي جديدي را به كف كولر جوش دهد.

اما اگر آسيب‌ديدگي بيشتر از اين مقدار باشد، بايد كف كولر به كل جدا شود و كف كولر جديدي به كولرتان وصل شود. در پروسه‌ي تعويض كف كولر آبي، يا از پرچ فلزي استفاده مي‌كنند يا در صورت نياز، از روش جوش نقطه‌اي را به عنوان راهكار دوم مورد استفاده قرار مي‌دهند.

اين نوع جوشكاري براي اتصال ورقه‌هاي فلزي مناسب است. ورقه‌هايي كه به وسيله‌ي اين جوشكاري به هم وصل مي‌شوند، ضخامتي بين ۰٫۵ تا ۳ ميلي‌متر دارند. در اين روش جوشكاري از فشار و گرما براي اتصال دو ورقه كمك گرفته مي‌شود. در حقيقت گرما به دليل مقاومت الكتريكي دو ورقه و تماس آن‌ها با هم به وجود مي‌آيد و پس رسيدن قطعه به دماي ذوب، از فشار براي اتصال دو قطعه استفاده مي‌شود.

قشر زيادي از مردم ايران هنوز هم به منظور استفاده از يك خنك كننده و سيستم تهويه مطبوع خوب به سراغ كولرهاي آبي مي روند. كولر آبي اگر به درستي نصب شود و شرايط نگهداري و سرويس دوره اي كولر ابي به درستي انجام شود مي توان تا سال هاي سال كار تامين هواي خنك مورد نياز را در منازل و يا محيط هاي ديگر در ابعاد مختلف بسته به ابعاد كولر تامين نمايد.

دلايلي كه در صورت عدم رعايت در هنگام نصب كولر ابي باعث لرزش و صدا مي شوند

عمدتا سه دليل وجود دارد كه باعث مي شود كولر در زمان كار خود لرزش و سر و صداي زيادي داشته باشد كه ناشي از عدم نصب صحيح است:

• عدم نصب كولر آبي بصورت تراز

براي نصب كولر آبي توصيه اكيد اين است كه كولر بايد حتما تراز نصب شود. اين به دليل رعايت شرايط زيبايي كولر نيست. با نصب كولر در شيب و يا مكاني كه سطح پايدار و صافي ندارد تجهيزات مكانيكي كولر به درستي كار خود را انجام نمي دهند.

فشار زياد بر يك سمت باعث مي شود پروانه تغيير حالت بدهد، بلبرينگ و ياتاقان خراب شوند و عمليات چرخش پولي و پروانه پس از مدتي دچار اختلال شود. تمامي اين موارد باعث خواهند شد تا كولر به اصطاح تنظيم كار نكند و باعث افت كيفيت كاري و لرزش دستگاه شوند.

• نصب مستقيم دهانه كولر به كانال كولر

هر چند در سال هاي اخير كمتر ديده شده كه اين اتفاق بيوفتد ولي متاسفانه هنوز هم افراد بي دانشي هستند كه كولر را مستقيما به كانال كولر اتصال مي دهند. دليل استفاده از پارچه هاي برزنتي و يا كانال هاي منعطف براي نصب دهانه كولر به كانال كولر حذف لرزش هاي كولر آبي و عدم انتقال آن به كانال كولر مي باشد.

هرچند كانال كولر در درون ساخت تعبيه شده و با ديوار و يا ديوارچه سيماني حمايت مي شود ولي كانال از حلب هاي فلزي ساخته مي شود كه با كمترين لرزش به صدا در خواهند آمد.

وقتي در هنگام نصب كولر ابي دهانه كولر به كانال اتصال داده شود حتي اگر به صورت اصولي هم كولر نصب شده باشد كوچكترين حركت موتور و لرزش هاي ريز بدنه كولر به كانال كولر انتقال داده مي شود و باعث خواهد شد تا لرزش در طول مسير بيشتر و صداي بدي در كل ساختمان و طبقات شنيده شود.

• قرار دادن كولر بر روي آجر و يا پايه هاي غير استاندارد

براي نصب كولر ابي بايد از يك چهارپايه مخصوص در زير كولر استفاده شود. ضمنا بايد در هر دوره سرويس دوره اي كولر ابي اين چهارپايه بررسي شود تا در صورتيكه به دليل زنگ زدن توان خود را از دست داده و يا به دليل فرو رفتن در ايزوگام از حالت تراز كولر را خارج كرده است اين مشكل فورا مرتفع شود.

برخي از افراد عادي و يا نصاب ها كولر را بر روي تجهيزات مختلف ديگري در هنگام نصب كولر ابي قرار مي دهند. قرار دادن كولر بر روي پايه هاي چوبي، آجر و بلوك سيماني، موزاييك هاي مختلف، پايه هاي پلاستيكي و يا پايه هاي بسيار بلند باعث خواهد شد كه كولر در حالت ثابت و استيبل در جاي خود قرار نداشته باشد و اين موضوع توليد صدا و لرزش زيادي در كولر خواهد كرد.

عمده دلايل لرزش و صداي كولر آبي مربوط به مشكلات فني كولر آبي

اگر هر يك از شرايط بالا وجود نداشت و همچنان كولر داراي صدا و لرزش زيادي بود بايد با تماس با يك تعميركار اجازه دهيد تا تجهيزات مكانيكي و الكتريكي كولر بررسي شود. اما بصورت كلي عوامل زير مي توانند باعث ايجاد لرزش و صدا در كولر آبي شوند:

• خراب شدن پروانه كولر آبي

اگر به هر دليل پروانه كولر آبي تاب بر دارد و يا پره هاي كولر ضربه ببيند باعث خواهد شد تا پروانه در يك سير مشخص و ثابت به چرخش در نيايد و باعث ايجاد لرزه در كولر آبي شود. هر چند پروانه توسط گاردي فلزي محافظت مي شود اما عوامل جانبي مانند خرابي ياتاقان و يا شل و سفت بودن تسمه پروانه كولر مي تواند باعث خراب شدن و تاب برداشتن پروانه كولر بشود.

براي تعمير پروانه بايد پولي را باز كنيد و ياتاقان هاي اطراف را هم باز كنيد و بعد از آن گارد نگهدانده را باز كنيد تا پروانه خارج شود. اگر خرابي از خود پروانه است بايد متناسب با ابعاد پروانه يكي خريداري و آن را تعويض كنيد و اگر خرابي از محور پروانه است باز هم بايد پروانه تعويض شود. توصيه مي كنيم دليل خراب شدن پروانه و يا محور پروانه را بررسي كنيد.

• خراب بودن ياتاقان كولر آبي

ياتاقان كولر آبي با استفاده از يك بلبرينگ محور پروانه را در اختيار دارد و با استفاده از قدرت موتور و چرخش تسمه و پولي پروانه را به حركت در مي آورد. عمدتا پس از چند سالي اين ياتاقان ها كم كم خراب مي شوند و اين موضوع كاملا طبيعي است. اما همواره دلايلي بر تخريب زود به زود ياتاقان تاثير مي گذارند كه از جمله آنها مي توان به خرابي پولي، تاب داشتن پروانه و يا محور پروانه، ضربه بر روي ياتاقان، فشار زياد تسمه و حتي كاركردن بيش از اندازه كولر آبي را اشاره كرد.

ياتاقان ها را هميشه در زمانسرويس كولر ابي بررسي كنيد و در صورت خرابي تعويض كنيد. براي تعويض ياتاقان كافي است كه پولي را باز و سپس دو پيچ نگهدارنده را باز كنيد و ياتاقان را خارج و با نمونه مشابه تعويض كنيد. سپس ياتاقان مقابل را هم همزمان بهتر است تعويض كنيد كه البته ديگر پولي وجود ندارد.

بودن موتور كولر

دليل اصلي كه باعث لرزش موتور در هنگام كار مي شود و اين لرزش به بدنه كولر انتقال داده مي شود خراب شدن يكي از سيم پيچي هاي موتور كولر آبي است. اين موتورها داراي سه سيم پيچ هستند. يكي براي دور كند، يكي براي دور تند و يكي به عنوان سيم پيچ راه انداز استفاده مي شود.

با روشن كردن موتور سيم پيچ راه انداز اگر نتواند دور كم و زياد را بين سيم پيچ ها انتقال دهد و يا ضعيف شده باشد لرزه زيادي به كولر وارد مي شود. اين موضوع كاملا تخصصي است و نبايد به هيچ عنوان افراد عادي براي تعمير آن اقدام كنند.

البته در بسياري از مواقع هم لق شدن پايه هاي موتور بر روي جايگاه خود باعث مي شود موتور ثبات و استحكام لازم را براي فعاليت نداشته باشد و لرزش زيادي ايجاد كند.

براي تعمير كولر ابي كه مشكل موتور دارد بهترين انتخاب متخصصين حرفه اي تعمير كولر آبي هستند كه با سيم پيچي و تعميرات موتور هم آشنايي دارند.

• شكسته شدن و يا تاب داشتن پولي هاي كولر آبي

نيروي حاصل از موتور براي گردش پروانه بواسطه دو پولي و يك تسمه وارد تسمه ها بر اثر فشار مي توانند پولي را از حالت نرمال خارج كنند. البته اين موضوع تنها در برخي از جنس هاي بي كيفيت ديده مي شود. وقتي پولي كاملا مدور و به درستي به گردش در نيايد اين فشار به موتور و پروانه باعث مي شود تا محور پروانه هم از تعادل خارج شود و با صدايي هو هو كار كند.

قبل از اينكه اين عيب به ساير تجهيزات كولر سرايت كند بايد اقدام به تعويض پولي كولر ابي بكنيد.

دلايل و موضوعات ديگري هم مي تواند باعث ايجاد لرزش و توليد صدا در كولر آبي بشود مانند قرار دادن اجسام سنگين بر روي كولر، خرابي دريچه ها، شل بودن تسمه پروانه، خراب بدون تسمه و ... ولي عمدتا لرزش و صدا به دلايل فوق با هم در كولر ديده مي شوند.

تاكيد ما باز هم بر اين موضوع است كه براي نصب كولر آبي و يا براي انجام سرويس كولر آبي اين كار را به دست متخصصين واگذار كنيد. شناخت عوامل اوليه خرابي در هنگام سرويس دوره اي كولر آبي باعث خواهد شد هزينه زياد تعميرات از گردن شما برداشته شود.

داستان را از كلان شهرهاي ايران آغاز مي‌كنيم. چقدر آلودگي هوا از نظر ما جدي است؟ چقدر تحت تاثير افزايش نجومي هزينه‌هاي مندرج در قبوض آب، برق و… قرار گرفته و با استرس به دنبال راه چاره اي گشته‌ايم؟ به عنوان يك شهروند، حق ما تنفس هوايي پاكيزه است كه به واسطه داشتن آن هزينه سربار روي قبوض آب و برقمان نيايد؛ و اين موردي است كه شركت‌هاي عرضه كننده تهويه مطبوع اينورتر (كولر گازي) اداعيه آن را دارند؟ آيا به راستي چنين است؟

به طور واضح مي توان گفت، سيستم‌هاي جديد تهويه مطبوع با داشتن تكنولوژي‌هايي نظير فيلتر محافظ چندگانه و پلاس­مستر آيونايزر كه به تاييد سازمان‌هاي استاندارد بين‌المللي رسيده‌ مي‌توانند تا ۹۹.۹ درصد باكتري‌ها، مواد حساسيت‌زا و ويروس‌هاي معلق در هوا را حذف كرده و تازگي و طراوت هواي خانه را تضمين كنند؛ اما پرسش اصلي ما بر سر هزينه انرژي مصرفي اين كولرهاست. آيا با خريد يك دستگاه تهويه مطبوع اينورتر متحمل پرداخت هزينه‌هاي اضافي و گزاف نمي‌شويم؟

براي رسيدن به پاسخ اين سوال بايد ببينيم اساسا اينورتر چيست؟ به گفته علي طباطبايي، از كارشناسان سيستم‌هاي تهويه مطبوع، اينورتر به زبان ساده يك كيت الكترونيكي است كه سر راه كمپرسور قرار مي‌گيرد و باعث مي‌شود كمپرسور به صورت دور متغيير كار كند. وي مي‌گويد: در كمپرسورهاي قديمي وقتي دما را مثلا روي ۲۲ درجه تنظيم مي‌كرديم، موتور با تمام توان كار كرده و هنگامي كه دماي محيط به ۲۲ درجه مي‌رسيد، خاموش مي‌شد و اجازه مي‌داد دما افزايش يابد. به اين ترتيب، حجم بالايي از انرژي هدر مي‌رفت.

در تكنولوژي اينورتر، هنگامي كه دما به درجه تنظيم شده رسيد، بجاي خاموش شدن، دور موتور كاهش مي‌يابد و دما را ثابت نگه مي دارد. در نتيجه، صرفه جويي بزرگي در مصرف انرژي صورت مي‌گيرد.

البته همه داستان اين نيست. در سيستم‌هاي جديد تهويه مطبوع، تكنولوژي اينورتر موجب شده شروع كار كمپرسور در دور پايين صورت بگيرد و به تدريج دور افزايش يابد. به اين ترتيب، با فشار ضربه‌اي استارت و اتلاف انرژي روبرو نيستيم. به علاوه، شيرهاي انبساطي در مسير كمپرسور تعبيه شده كه در مصرف برق اوليه صرفه جويي مي‌كنند. اما، ويژگي ضد اتلاف انرژي اينورتر زماني كه دماي محيط به درجه تنظيم شده رسيد، خود را نشان مي‌دهد. كاهش دور موتور باعث مي‌شود تا به عنوان مثال يك دستگاه ۲۴ هزار كه بين ۹ تا ۱۰ آمپر مصرف برق دارد، به سطح مصرف خيره كننده ۳ الي ۴ آمپر برسد. جالب است بدانيد، ميزان مصرف كولر آبي ۷ هزار در حالت دور بالا (كه خنك كنندگي بسيار كمتري از سيستم هاي تهويه مطبوع دارد) حدود ۷ آمپر است.

نتيجه گيري با خود شماست. تهويه بهداشتي و مصرف مديريت شده و تا ۶۰ درصد صرفه جويي، امتيازاتي است كه تكنولوژي اينورتر به همراه دارد. البته توجه داشته باشيد هر دستگاه براي فضاي مشخصي ساخته شده است. هنگامي كه ظرفيت دستگاه پايين‌تر از محيط نصب شده باشد، طبيعي است كه ميزان اتلاف انرژي افزايش يافته و مشتري قادر به تجربه هوايي دلپذير نخواهد بود. پس، به هنگام خريد نظر كارشناسان فروش را بپرسيد و به هم‌خواني ظرفيت دستگاه با محيط توجه داشته باشيد.